Οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη απειλούν να καταργήσουν πολλές θέσεις εργασίας, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν δύο ξεχωριστά μονοπάτια που θα μπορούσε να ακολουθήσει αυτή η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι έτοιμη να ανατρέψει την εργασία σε όλο τον κόσμο τις επόμενες δεκαετίες.
Ένα μεγάλο ζητούμενο είναι αν αυτό θα μειώσει ή θα αυξήσει τις ανισότητες οικονομικές, κοινωνικές κά. Η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης είναι νέα, αλλά οι επιπτώσεις προηγούμενων αντίστοιχων καινοτομιών που είχαν υψηλό αντίκτυπο στη ζωή των ανθρώπων και του περιβάλλοντος, όπως οι ατμομηχανές, ο ηλεκτρισμός και οι ψηφιακοί υπολογιστές, δείχνουν τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια.
Οι ταχείες εξελίξεις στην ΤΝ απειλούν να καταργήσουν πολλές θέσεις εργασίας. Θέσεις εργασίας με στοιχεία ρουτίνας, όπως στη συμμόρφωση με τις κανονιστικές διατάξεις ή σε εργασίες γραφείου, αλλά και σε εκείνες που περιλαμβάνουν απλή συλλογή και σύνοψη δεδομένων, είναι πιθανό να εξαφανιστούν. Ήδη οι μεγάλες εταιρείες στην ΗΠΑ (Google, Amazon κλπ) προχωρούν σε μαζικές απολύσεις με πρόσχημα την ανάπτυξη της ΤΝ και μάλιστα στις απολύσεις αυτές περιλαμβάνονται και εργαζόμενοι υψηλών ικανοτήτων και εξειδίκευσης (π.χ. προγραμματιστές).
Οι συνέπειες οποιασδήποτε τεχνολογίας εξαρτώνται από το ποιος θα πάρει τις καίριες αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης της τεχνολογίας. Αυτό ισχύει διπλά για την τεχνητή νοημοσύνη, επειδή μπορεί να αναπτυχθούν για πολλούς διαφορετικούς τύπους δραστηριοτήτων, με τη δυνατότητα να εξαπλωθεί ταχύτατα σε κάθε τομέα της οικονομικής ζωής.
Υπάρχουν δύο διακριτές κατευθύνσεις που θα μπορούσε να ακολουθήσει η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης:
Η μια κατεύθυνση είναι εκείνη της αυτοματοποίησης, η οποία βασίζεται στην ιδέα ότι ο ρόλος της ΤΝ είναι να εκτελεί καθήκοντα εξίσου καλά ή καλύτερα από τους ανθρώπους. Η επιλογή της χρήσης ΤΝ με σκοπό «απλά αυτοματοποιώ» έχει αρνητικό αντίκτυπο στους εργαζόμενους και είναι εύκολο να προβλεφθούν οι συνέπειες της από προηγούμενα κύματα ψηφιακών τεχνολογιών και ρομποτικής. Ήταν αυτές οι προηγούμενες μορφές αυτοματοποίησης που συνέβαλαν στη μείωση της απασχόλησης σε πολλούς παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας, ιδιαίτερα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες και επέδρασσαν καθοριστικά στην τεράστια αύξηση των ανισοτήτων. Εφόσον η τεχνητή νοημοσύνη εντείνει την αυτοματοποίηση, είναι σίγουρο ότι θα διαμορφωθεί μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ Κεφαλαίου και Εργασίας, με ακόμα μεγαλύτερες ανισότητες και λιγότερες καλές θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, υπάρχει ένας δεύτερος, πολύ διαφορετικός δρόμος που μπορούμε να επιλέξουμε. Είναι η κατεύθυνση που επικεντρώνεται στη δημιουργία νέων δυνατοτήτων για τους εργαζόμενους. Και αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο στην ιστορία. Η αύξηση των ικανοτήτων των εργαζόμενων, με τη δημιουργία νέων ρόλων και την παροχή καλύτερων εργαλείων και πληροφοριών σε αυτούς, αποτέλεσε το θεμέλιο της αύξησης των μισθών και της ευημερίας κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960.
Με αντίστοιχο τρόπο η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορεί να μεγεθύνει τις δυνατότητες για τεχνολογικές αλλαγές που συμπληρώνουν τους εργαζόμενους. Θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάπτυξη εργαλείων που θα επαυξάνουν τις δυνατότητές και τις ικανότητές τους. Οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν επομένως, να γίνουν πιο παραγωγικοί στις εργασίες που ήδη εκτελούν αλλά και να αναλάβουν νέες, πιο σύνθετες εργασίες.
Δυστυχώς η σημερινή διοίκηση φαίνεται να έχει επιλέξει την πρώτη προαναφερόμενη κατεύθυνση και οδεύει προς μια κακώς εννοούμενη αναζήτηση της τεχνητής γενικής νοημοσύνης και της αυτόνομης μηχανικής νοημοσύνης. Φαίνεται να έχει επικεντρωθεί στο πώς οι αλγόριθμοί τους μπορούν να φτάσουν στην εξομοίωση των ανθρώπων με τις μηχανές. Στην πράξη, αυτό σημαίνει την αυτοματοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων εργασιών. Αυτό όμως που χάνεται στη βιασύνη για την αναδιοργάνωση της Τράπεζας με λιγότερους εργαζόμενους, είναι η μακροπρόθεσμη υγεία της Τράπεζας η οποία δύσκολα θα συνεχίσει να πετυχαίνει τα υποσχόμενα κέρδη.
Όμως για την επιλογή της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, απαιτείται μια διαφορετική οπτική από τη διοίκηση για τους εργαζόμενούς της από αυτή που έχει σήμερα, όπου βλέπει την εργασία ως το μοναδικό κόστος που πρέπει να μειωθεί για να ανταμείψει καλύτερα τους μετόχους. Η διοίκηση οφείλει να αναγνωρίσει τους εργαζομένους ως βασικό πόρο ανάπτυξης στην πράξη κι όχι στα λόγια, του οποίου η παραγωγικότητα μπορεί να αυξηθεί, η πληροφόρηση και η κατάρτιση πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα.
Ωστόσο τίποτα από τα παραπάνω δε θα συμβεί αυτόματα.
Μπροστά στη ραγδαία διαμορφούμενη αλλαγή που επιφέρει η 4η Βιομηχανική Επανάσταση το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει από τώρα, αν θέλει να παρέμβει με ουσιαστικό τρόπο, να ξεκινήσει με την αναγνώριση του προβλήματος ότι η τεχνολογία, μέχρι σήμερα, κατευθύνεται προς μια αντεργατική κατεύθυνση και γι’ αυτό το λόγο η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να αποτελέσει κεντρικό θέμα εφεξής, στις διαπραγματεύσεις της συλλογικών συμβάσεων μας ώστε η τεχνολογία να κινηθεί προς φιλεργατική κατεύθυνση τόσο για προστασία των θέσεων εργασίας όσο και για υψηλότερους μισθούς.
Καμιά διοίκηση της Τράπεζας ούτε οι διοικήσεις άλλων μεγάλων εταιρειών δε θα προβούν σε διόρθωση της αντεργατικής τους πορείας, χωρίς ισχυρή πίεση από το συνδικαλιστικό κίνημα. Η σημερινή συνθήκη είναι μια εξαιρετική ευκαιρία διεκδικήσεων για το μερίδιο που μας αναλογεί ως εργαζόμενους από την τεράστια τεχνολογική μόχλευση που επιχειρεί η Τράπεζα.
Ο ΣΥΕΤΕ οφείλει, μπροστά σε αυτές τις αλλαγές, αφενός να αντισταθεί στην υπερβολική έμφαση της μείωσης του εργατικού κόστους και της ακραίας αυτοματοποίησης και αφετέρου να υιοθετήσει την πρότασή μας για διεκδίκηση 32 ωρών εργασίας και αύξηση των αποδοχών μας από την αύξηση της παραγωγικότητας λόγω της τεχνολογίας.
Εμείς ως ΔΑΣ πιστεύουμε ότι με συλλογική δράση από τώρα, μπορούμε να ανατρέψουμε τον δρόμο προς ένα δυστοπικό μέλλον. Η τεχνητή νοημοσύνη δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για τη μείωση της απασχόλησης, οδηγώντας ταυτόχρονα και σε τεράστια αύξηση της ανισότητας.
Εμείς ως ΔΑΣ αρνούμαστε τη μη ύπαρξη εναλλακτικών και πιστεύουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αυξήσει τις δυνατότητες για τεχνολογικές αλλαγές που συμπληρώνουν τους εργαζόμενους. Μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη εργαλείων που επαυξάνουν τις δυνατότητές και τις ικανότητές όλων των εργαζομένων.
Εμείς ως ΔΑΣ πιστεύουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει προς όφελος όλων.
